وی ادامه داد: براساس مطالعاتی که در دنیا صورت گرفته، پیش بینی شده تا سال 2040 بیش از 40 کشور با تنش شدید آبی مواجه شوند که 14 کشور آن متعلق به حوزه خاورمیانه است و رتبه ایران در این بین در جایگاه سیزدهم قرار دارد. بخش عمده ای از این مساله به تغییرات اقلیمی و بخش دیگری هم به مدیریت مصرف باز می گردد. این مساله خاص کشور ایران نیست و در دنیا در بازه های زمانی مختلف این مساله رخ داده و تجربیاتی در این زمینه وجود دارد که برخی کشورها توانسته اند با مدیریت این مساله به موفقیت های خوبی برسند. به عنوان نمونه کشورهای چین و هند از این بحران سربلند بیرون آمده و همین بازه های خشکسالی را پشت سر گذارده اند.

دانشگر با بیان اینکه یکی از راهکارها برای کاهش مصرف آب، مدیریت مصرف است، عنوان کرد: باید در این زمینه کمک شود تا اطلاع رسانی در جامعه صورت گیرد تا این مساله نهادینه شود. منابع آب تجدیدناپذیر است و به راحتی نمی توان آب ذخیره شده در سفره های زیرزمینی را به چرخه بازگرداند. در این مسیر باید حاکمیت تفکرات کوتاه مدت را از بین مردم خارج کنیم. در سال زراعی 96 تا 97 هیچ بارندگی در زمستان نداشتیم اما در اردیبهشت ماه بارندگی ها صورت گرفت. به همین جهت اینگونه در افکار عمومی القا شده که با این بارندگی، مساله آب کشور حل شده که این تفکری نادرست است.

مدیرعامل شرکت آب و فاصلاب روستایی خراسان رضوی در خصوص کاهش میزان تولید از طریق نوسازی شبکه های آبرسانی گفت: این نیز یکی از راه های کاهش مصرف است. باید با کاهش هزینه های غیرضروری اعتبارات خود را صرف جلوگیری از هدررفت منابع آب کنیم. همچنین اقتصاد آب مساله ای تاثیرگذار در مدیریت مصرف است. در حال حاضر قیمت تمام شده هر متر مکعب آب 1600 تومان تمام می شود اما این آب به مشتری با قیمت 300 تومان ارایه می شود که 26 درصد کمتر از هزینه تمام شده است.

وی اضافه کرد: در حوزه آب و فاضلاب روستایی استان، 2479 روستا تحت پوشش بوده که 587 هزار مشترک را شامل می شود. 92 درصد جمعیت روستایی استان تحت پوشش خدمات شرکت است. حدود 22 هزار کیلومتر طول خطوط انتقال و شبکه توزیع بوده که حجم بسیار گسترده ای از تاسیسات را شامل می گردد. بیش  از 311 هزار متر مکعب حجم مخازن استان بوده و 1302 منبع آبی تامین کننده آب شرب روستاهاست که 80 درصد آن تامین شده از چاه هاست.

30 درصد مشترکین با عدم رعایت الگوی مصرف، 60 درصد آب را صرف می کنند

دانشگر خاطرنشان کرد: در حال حاضر از طریق 24 آزمایشگاه پایش منابع آبی استان صورت می گیرد. سرانه مصرف برای شرکت ما 15 متر مکعب برای هر مشترک در ماه است. خوشبختانه با اقدامات صورت گرفته 70 درصد مشترکین الگوی مصرف را رعایت می کنند که این تعداد 40 درصد میزان آب را مصرف می کنند. 30 درصد دیگر نیز با عدم رعایت الگوی مصرف، 60 درصد آب تولیدی را مصرف می کنند.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان رضوی با بیان اینکه بخشی از پارامترهای سرانه مصرف به مسایل بهداشتی و بخشی هم به مصرف شرب باز می گردد، تصریح کرد: در این پارامترها در بخش مصارف بهداشتی، نزدیک به 80 لیتر برای هر مشترک در نظر گرفته شده است. با این حال متوسط جهانی این رقم بین 45 تا 50 لیتر است. به عنوان نمونه میزان مصرف هر مشترک برای استحمام 45 لیتر است که می توان با مدیریت مصرف، 20 لیتر آن را صرفه جویی کرد. با همین یک مورد می توان در سال 15 میلیون متر مکعب کاهش مصرف داشت.

سهم هزینه هر متر مکعب آب در سبد هر خانوار روستایی 0.35 درصد بوده است

وی درباره  اینکه نرخ تصفیه هر متر مکعب آب 1600 تومان تمام می شود، افزود: به جهت تعداد بالای مشترکین، هزینه های تصفیه آب برای ما بالاست چون جمعیت کمی تحت پوشش هر بخش از تاسیسات شرکت قرار دارد که همه این ها هزینه های نگهداری و تاسیسات دارد. دریافتی ما از مشترکین در سال گذشته به طور میانگین 366 تومان بابت هر متر مکعب آب بود. با توجه به آمار سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان، سهم هزینه هر متر مکعب آب در سبد هر خانوار روستایی 0.35 درصد بوده است. همچنین میزان بدهی مشترکین استان تا پایان سال گذشته 11 میلیارد تومان است.

دانشگر با اشاره به اثر خشکسالی بر منابع آبی استان یادآور شد: متوسط بارندگی طبق آمار اداره کل هواشناسی در نیم قرن گذشته 275 میلیمتر بوده که طی 10 سال گذشته این رقم به 210 میلیمتر رسیده است. در سال جاری نیز تاکنون متوسط بارندگی استان 167 میلیمتر بوده که کاهش 26 درصدی را از میانیگن بارندگی نشان می دهد. در استان ما این رقم تاکنون 134 میلیمتر و کمتر از متوسط کشوری بوده است.

پیش بینی می شود در سال 97 بتوان 98 میلیون متر مکعب آب تولید کرد ولی نیاز استان 128 میلیون متر مکعب است

وی عنوان کرد: با توجه به الگوی فعلی مصرف در سطح کشور و استان پیش بینی می شود در سال 97 بتوانیم 98 میلیون متر مکعب آب تولید کنیم ولی نیاز استان 128 میلیون متر مکعب است. بر این اساس میزان کمبود فعلی تولید آب در استان 30 درصد است. خوشبختانه با اقدامات اجرایی صورت گرفته تقریبا اثر خشکسالی در حال خنثی شدن است؛ با این حال خشکسالی بر کیفیت آب نیز اثرگذار بوده و طبق تحقیقات در بازه زمانی 6 ساله EC آب استان افت کیفیت داشته و به سمت شوری حرکت  می کند که اگر این روند ادامه پیدا کند، می تواند شکل تصاعدی پیدا کند و بیش از 10 درصد فعلی شود.

مدیرعامل شرکت آب و فاصلاب روستایی خراسان رضوی اظهار کرد: 207 روستای استان با بحران کم آبی مواجه بوده و به 485 روستا با تانکر آب رسانی می شود. بخشی از این مساله ناشی از کمبود آب و بخشی هم ناشی از کاهش کیفیت آب است. در همین ارتباط از سیستم آب شیرین کن در سطح استان استفاده کرده ایم که تاکنون 36 مورد نصب شده و امیدواریم امسال بتوانیم 20 دستگاه دیگر نیز برای این منظور راه اندازی کنیم. به طور کلی نیاز ما برای رفع این مشکلات 120 میلیارد تومان برای اجرای پروژه هاست. سال گذشته 104 میلیارد تومان پیش بینی اعتبار برای استان در این مسیر در نظر گرفته شد که 49 درصد آن تخصیص یافت.

وی ادامه داد: طی 3 سال گذشته از محل اعتبارات استانی و ملی نزدیک به 300 میلیارد تومان اعتبار در این راستا هزینه شده تا نوسازی و توسعه شبکه ها و نیز ایجاد مخازن 409 روستا بهبود یابد. همچنین 227 حلقه چاه برای این منظور حفر شده و 68 هزار مخزن و 2200 کیلومتر لوله گذاری صورت گرفته است. با این اقدامات طی این 3 سال از میزان هدررفت آب 3 درصد کاهش یافته و به 26.8 درصد رسیده است.

دانشگر با بیان اینکه در سال 97 با اعتبارات ابلاغی پیش بینی می شود بتوان از محل اعتبارات استانی و ملی مشکل آب 111 روستا با جمعیت 75 هزار نفر را حل کرد، عنوان کرد: در مصوبات سفر رئیس جمهور قرار شد طی 3 سال با استفاده از اعتبارات ملی، بتوانیم کلیه روستاها را در دل احجام کاری مجتمع ها را از نعمت آب بهره مند کنیم. تاکنون نیز کار به صورت دیون در حال انجام است و انشالله تا اواسط مرداد ماه 47 روستا با جمعیت 26 هزار نفر از 111 روستا را ساماندهی کنیم.

مدیرعامل شرکت آب و فاصلاب روستایی خراسان رضوی در خصوص تامین اعتبارات توسعه روستاها از صندوق توسعه ملی گفت: با موافقت مقام معظم رهبری در سال 94 قرار شد از محل صندوق توسعه ملی اعتباراتی برای توسعه روستایی در نظر گرفته شود که این رقم در سال 94، 500 میلیون دلار، در سال 96، 300 میلیون دلار و امسال 200 میلیون دلار است. برای بهره برداری از این اعتبارات 51  مجتمع آبی اولویت دار استان انتخاب شده و به عنوان احجام کاری تعریف شده است و مبادله موافقت نامه در مورد آن نیز صورت گرفته است. از این تعداد عملیات توسعه 13 مجتمع آبی انجام شده است. برآورد اعتبار برای پایان اجرای توسعه این مجتمع ها 320 میلیارد تومان است که ظرف 3 سال و طی مصوبه سفر رئیس جمهور قرار است پرداخت شود. سهم استان از صندوق توسعه ملی بین 8 تا 9 درصد بوده است. شاخص توزیع اعتبار در استان 6 درصد است.

وی اضافه کرد: در سال گذشته غیر از مجتمع هایی که اعتبار آن از محل اعتبارات ملی تامین می شد، توسعه 10 مجتمع دیگر در روستاها را با اعتبار 10 میلیارد تومان از اعتبارات ملی نیز دنبال شد که تاکنون 3 مورد آن به خاتمه رسیده و توسعه 7 روستای دیگر در دست اقدام است. پیش بینی می شود این 10 روستا به 19 روستا افزایش یابد. در حال حاضر میزان بدهی ما به پیمانکاران طرح ها 15 میلیارد تومان است.

امسال 19 هزار مشترک پرمصرف پایش می شوند

مدیرعامل شرکت آب و فاصلاب روستایی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: یکی از برنامه های ما در سال 97 برای کاهش اثرات خشکسالی و تعدیل بحران، این است که انشعبات پرمصرف را برای اعمال مدیریت در مصرف پایش کنیم. در این راستا قرار است امسال 19 هزار مشترک مورد ارزیابی قرار گیرد که به طور میانگین بین 250 تا 400 لیتر مصرف دارند. باید توسعه دامداری در استان از نوع سبک به سمت سنگین حرکت کند تا در مصرف آب صرفه جویی شود. بسیاری از مسایل و مشکلات ما ناشی از مساله وجود دام است. قسمت عمده ای از آن 30 درصدی که رعایت مصرف ندارند و 60 درصد آب را مصرف می کنند، در همین دسته قرار دارند.

دانشگر با بیان اینکه تصریح کرد: میانگین مصرف در سال 96، 137 لیتر در روز است که میزان مصرف در دامنه الگوی مصرف به طور متوسط 85 لیتر بوده و بیش از الگو 250 لیتر بوده است.

مصارف رایگان، پرمصرف ترین انشعابات 

وی درباره شناسایی و رفع انشعابات آب غیرمجاز افزود: در سال 95، 4350 انشعاب غیرمجاز کشف و شناسایی شد. این میزان در سال گذشته 6670 انشعاب بوده و پیش بینی می شود امسال این رقم به 7200 مورد برسد. علت رشد این رقم نیز خشکسالی و نیاز به منابع آبی است. مساله دیگر انشعابات رایگان است که طی سال های گذشته مساجد و حسینیه ها جزو آن بوده و با مصوبه مجلس، امسال مدارس هم به این مجموعه اضافه شده است. این مصارف رایگان یکی از انشعابات پرمصرف است.

مدیرعامل شرکت آب و فاصلاب روستایی خراسان رضوی یادآور شد: 207 روستای استان با بحران کمبود آب مواجه بوده که تراکم این روستاها بیشتر در جنوب استان است.